Digitale platformen en overheidsbeleid

De cursus ‘Digitale platformen en overheidsbeleid’ helpt beleidsmedewerkers en adviseurs bij het structureren van vraagstukken over publieke belangen in de digitale samenleving. De cursus biedt een kader om de wisselwerking tussen digitale platformen en publieke belangen te analyseren.

Digitale platformen werken anders dan traditionele manieren van zakendoen. Een platform produceert namelijk zelf geen waarde, maar faciliteert gebruikers bij het creëren van waarde. Een platform vergroot dus zijn eigen inkomsten door de totale waarde op het platform te maximaliseren. Je zou daarom kunnen zeggen dat een platform het gezamenlijk belang van zijn deelnemers behartigt. In de praktijk zien we dat dit niet altijd klopt. De privacy van deelnemers is bijvoorbeeld niet altijd veilig, de belangen van werkenden komen in het geding, of het platform geeft zichzelf voorrang. Bovendien heeft het businessmodel weinig aandacht voor neveneffecten buiten het platform. Denk bijvoorbeeld aan de overlast door gebruikers van Airbnb in Amsterdam.

Om de wisselwerking tussen platformen en publieke belangen te doorgronden leggen we eerst uit hoe businessmodellen van digitale platformen werken. Vervolgens bieden we een economisch kader om publieke belangen te identificeren en de kosten en baten van overheidsbeleid te wegen.

Doel

Na afloop begrijp je:

• dat businessmodellen van digitale platformen fricties in een markt of de maatschappij verminderen
• op welke wijze digitale platformen marktfalen kunnen repareren maar ook veroorzaken
• hoe overheidsbeleid kan inspelen op digitalisering en dat de overheid ook zelf digitale platformen kan inzetten om publieke belangen te borgen

Hiermee kun je:

• Een digitaal businessmodel analyseren en ontleden
• Zelf een businessmodel voor een digitaal platform ontwerpen
• Inhoudelijk meepraten over de wisselwerking tussen digitale platformen en publieke belangen

Doelgroep

• Beleidsmedewerkers en projectleiders bij ministeries, provincies, gemeentes, en toezichthouders, belangenorganisaties, en adviesbureaus
• Beleidsadviseurs en public affairs managers bij belangenorganisaties en adviesbureaus
• Iedereen die inzicht wil in de gevolgen van digitale platformen voor economie, maatschappij en overheidsbeleid

De opleiding vereist geen economische of IT-voorkennis.

Opzet

De cursus duurt 4 dagen. Hierin bespreken we hoe businessmodellen van digitale platformen werken en wat hun maatschappelijke impact is. We passen de economische theorie over digitale platformen toe op actuele beleidsdiscussies en laten hierbij veel ruimte voor discussies met en tussen deelnemers.

De opleiding maakt gebruik van een toegankelijk boek over businessmodellen van digitale platformen. Daarnaast verrijken de docenten de stof met inzichten en ervaringen die ze hebben opgedaan tijdens hun advieswerk voor overheid en bedrijven.

De opleiding krijgt invulling met colleges, gezamenlijke discussies over actuele vraagstukken, groepsopdrachten in diverse werkvormen en gastlezingen. We relateren de theorie aan de beleidspraktijk. ze d

Materiaal: boek ‘Digital Transformation Playbook’ door David L. Rogers, aangevuld met illustratief casusmateriaal.

Inhoud: overheidsbeleid met betrekking tot digitale platformen

We leggen uit hoe businessmodellen van digitale platformen werken, wat hun maatschappelijke impact is, waarom een overheid (al dan niet) moet ingrijpen, en hoe een overheid dat moet doen.

Een platform lost bestaande fricties op door interacties tussen gebruikers te faciliteren. Daarvoor biedt het platform een infrastructuur en functionaliteiten. Om deze interacties in goed banen te leiden legt een platform regels op aan zijn gebruikers.

Een platform lijkt dus op een overheid die regels oplegt aan burgers. Maar platformen (of hun gebruikers) nemen het niet altijd even nauw met regels die buiten het platform gelden. Denk bijvoorbeeld aan belastingregels, de warenwet, vergunningen, et cetera. Daarnaast zetten digitale platformen bestaande instituties onder druk (denk aan de sociale voorzieningen).

Bovenstaande problemen worden groter naarmate het aantal gebruikers van een platform groeit. Tegelijkertijd zijn de businessmodellen van veel platforms er juist op gericht om zo groot mogelijk te worden, het liefst zo snel mogelijk. Hiervoor maken ze volop gebruik van netwerkeffecten, data en breedtevoordelen waardoor een exponentieel groeipad wordt ingezet. Dit versterkt bovengenoemde problemen én het zet publieke belangen zoals concurrentie, privacy en pluriformiteit van de media onder druk.

Deze cursus biedt een denkkader waarmee je bovenstaande problematiek gestructureerd kunt analyseren. We laten zien dat digitalisering vraagt om veranderingen van overheidsbeleid. Zo worden sommige beleidsmaatregelen bijvoorbeeld overbodig omdat een platform het probleem kan oplossen. Maar platformen zorgen weer voor andere problemen, wat kan vragen om aanvullend beleid of een aanscherping van bestaande maatregelen. Overheden kunnen ook zelf digitale platformen inzetten om publieke belangen te borgen, of zichzelf als een digitaal platform inrichten.

Agenda

Dag 1: Economische theorie van ‘multi-sided markets’ en digitale platformen

• Wat kenmerkt digitale platformen en wat maakt ze anders dan traditionele businessmodellen?
• Welke mechanismen leiden die tot exponentiële groei?
• Hoe concurreren digitale platformen?

Dag 2: Toepassing van de theorie

• Deelnemers werken (in subgroepjes) een businessmodel uit voor een specifiek digitaal platform.
• Stap 1: identificeer een frictie in markt of maatschappij, en identificeer potentiële gebruikers van het platform.
• Stap 2: werk uit hoe een platform deze frictie kan wegnemen door waardestromen tussen gebruikers te faciliteren.

Dag 3: Concurrentie, privacy en pluriformiteit van media

• Wat is de impact van digitale platformen op concurrentie, privacy en pluriformiteit van media?
• Wat is de rol van data en waarom wordt data (al dan niet) gedeeld?
• Bestaande wet- en regelgeving
• Is er noodzaak voor aanvullende wet- en regelgeving?

Dag 4: Andere publieke belangen

• Welke neveneffecten hebben platformen voor de economie en de maatschappij? Denk bijvoorbeeld aan de overlast door Airbnb-gebruikers of de uitholling van het sociaal stelsel door job-platformen. Denk hierbij ook aan de erosie van de belastinggrondslag.
• Op welke manier kan de overheid hierop reageren? Hierbij bespreken we verschillende opties: (1) regulering van het platform, (2) regulering door het platform en (3) ‘responsibility by design’.
• We sluiten de dag af met presentaties en bespreking van uitgewerkte businessmodellen en ideeën voor beleid (de resultaten van de opdracht van dag 2)

Docent(en)

De docenten zijn Dr. Paul de Bijl (Radicand Economics) en Drs. Nicolai van Gorp (e-Conomics). Beiden zijn zelfstandig adviseur op het gebied van marktordening, mededinging en regulering. Ze adviseren overheden (onder andere) over digitaal beleid, en ze begeleiden bedrijven bij het ontwikkelen van digitale businessmodellen en strategie. Dit laatste doen zij in samenwerking met Ngrane, een IT-bedrijf in Amsterdam dat digitale platformen en producten ontwerpt. Paul en Nicolai verzorgen ook executive onderwijs over digitale platformen aan de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering en aan de Nyenrode Business University. Paul de Bijl is daarnaast als docent verbonden aan de Universiteit Utrecht.

In-company training

Tridata kan deze cursus ook als in-company training (op een locatie naar keuze) verzorgen. We verkennen graag samen met u de mogelijkheden.

Data en locatie

De opleiding beslaat 4 dagen en vindt plaats in Utrecht of nabije omgeving.
Data: 15 september, 22 september, 29 september en 6 oktober.

Indien de opleiding niet op locatie kan plaatsvinden vanwege COVID-maatregelen, dan verzorgen wij de opleiding online met werkvormen die interactie waarborgen. (Kijk hier voor een beschrijving van onze online methodes).

Lestijden

De lestijden zijn van 9:15 tot 16:00, met uitloop tot uiterlijk 16:15.

Studiebelasting

Per week kun je rekenen op 8 uur studielast, op de cursusdag zelf. Daarnaast ben je in je vrije tijd per week nog 2-4 uur bezig met de voorbereiding en verwerking van de cursusdag. Dit is afhankelijk van de intensiviteit van de lesstof en jouw eigen opleidingsachtergrond.

Kosten en inschrijving

De kosten van de cursus bedragen €2600. De cursusprijs is vrijgesteld van BTW (BTW-tarief 0%) en is inclusief cursusmateriaal, deelnamecertificaat, koffie/thee, lunches en literatuur.

Vervolgcursus

N. v. t.

Trainingen die je misschien ook interesseren:

• Businessmodellen van digitale platformen
• Mededingingsbeleid in de digitale economie

Mix & Match:

Wanneer je meerdere van bovenstaande trainingen kiest, kan het zijn dat de inhoud van cursusdagen overlappen. In dat geval krijg je per overlappende dag €650 korting.

Dag 1 van ‘Digitale platformen en overheidsbeleid’ overlapt inhoudelijk met Businessmodellen van digitale platformen en Mededingingsbeleid in de digitale economie.

Onderstaande figuur geeft een overzicht van de samenhang en overlap tussen de verschillende cursussen.